Quetzalcóatl (Polski)

Quetzalcóatl (pron. Quet-zal-co-at) był jednym z najważniejszych bogów starożytnej Mezoameryki. Bóg znany jako Plumed Serpent jest mieszanką ptaka i grzechotki węża, a jego nazwa jest połączeniem słów Nahuatl dla quetzal-Szmaragdowego ptaka pióropuszowego – i coatl lub węża. Był również znany jako Kukulkán dla Majów, Gucumatz dla Quiché w Gwatemali i Ehecatl dla Huasteców na wybrzeżu Zatoki Perskiej. Był uważany za boga wiatrów i deszczu oraz za stwórcę świata i ludzkości., W środkowym Meksyku od 1200 roku n. e.był również uważany za boga patrona kapłanów i kupców oraz za boga nauki, nauki, rolnictwa, rzemiosła i sztuki. Wynalazł również kalendarz, został zidentyfikowany z Wenus, wschodzącą gwiazdą poranną, był związany z oposami, a nawet odkrył kukurydzę (kukurydzę) z pomocą gigantycznej czerwonej mrówki, która doprowadziła go do góry Pełnej zboża i nasion.

Quetzalcóatl był synem pierwotnego androgynicznego Boga Ometeotla. W mitologii Azteków był bratem Tezcatlipoca, Huizilopochtli i Xipe Totec., Jest dziewiątym z trzynastu Władców dnia i jest często kojarzony z Bogiem deszczu Tláloc. Bóg był szczególnie związany ze świętym miejscem Cholula, ważnym miejscem pielgrzymek od 1200 r.n. e., a całe azteckie budynki były poświęcone bóstwu.

Bóg Stwórca

w późnym okresie Postklasycznym (od 1200 roku n. e.) w środkowym Meksyku Bóg stał się silnie związany z wiatrem (w szczególności jako niosący chmury deszczowe) i jako bóg stwórca Ehecatl-Quetzalcóatl. W postklasycznej tradycji Nahua Quetzalcóatl jest również Stwórcą kosmosu wraz ze swoim bratem Tezcatlipoca lub Huitzilopochtli i jest jednym z czterech synów Tonacateuctli i Tonacacihuatl, pierwotnych bogów-Stwórców. Po 600 latach oczekiwania ta starsza para poleciła Quetzalcóatl stworzyć świat., W niektórych wersjach mitu Quetzalcóatl i Tezcatlipoca wielokrotnie walczą ze sobą i w konsekwencji cztery wieki są tworzone i niszczone z każdą kolejną bitwą między dwoma bogami.

w alternatywnej wersji stworzenia Quetzalcóatl i Tezcatlipoca są bardziej kooperatywni i razem tworzą słońce, pierwszego mężczyznę i kobietę, ogień i bogów deszczu., Para bogów stworzyła ziemię i niebo, kiedy przekształcili się w ogromne węże i rozerwali na dwie części żeńskie Gady zwane Tlaltcuhtli (lub Cipactli), jedna część stała się ziemią, a druga niebem. Drzewa, rośliny i kwiaty powstały z włosów i skóry martwej istoty, podczas gdy źródła i jaskinie powstały z jej oczu i nosa, a doliny i góry pochodziły z jej ust., W niektórych wersjach tej opowieści boski duch Cipactli był zrozumiale zdenerwowany, że stracił swoje ciało fizyczne w tak brutalnym ataku i jedynym sposobem, aby ją uspokoić, było ofiarowanie krwi i serc, a więc jeden z bardziej niepalących praktyk starożytnej kultury Mezoameryki, rytuał składania ofiar ludzkich, był uzasadniony.

w micie o stworzeniu ludzkości Quetzalcóatl zstępuje do Mictlán – zaświatów – gdzie zostaje wysłany, aby usunąć niektóre kości., Jednak mictlanteuctli i mictlancihuatl, rządzący bogowie zaświatów, zgadzają się oddać Kości tylko wtedy, gdy Quetzalcóatl zdmuchnie róg muszli, który nie ma dziur. Sprytny Quetzalcóatl obejdzie problem, każąc robakom wiercić otwory w konchu i wkładać pszczoły do środka, aby to zabrzmiało. Quetzalcóatl udaje również opuścić zaświaty bez kości, deklarując zamiar zostawić je tam, gdzie są, podczas gdy w rzeczywistości kradnie je spod nosa Mictlanteuctli. Bóg jest oburzony oszustwem i robi dziurę, aby usidlić oszusta., Quetzalcoatl does indeed fall into the pit and in so doing scatters the ill-gotten bones so that the male and female parts are mixed. Gathering up the bones, Quetzalcoatl escapes The pit and gives them to the great snake goddess Cihuacóatl to magically fashion them into people by mixing them with corn and some of Quetzalcoatl’s blood.,

przedstawienia w sztuce

najwcześniejsze zachowane przedstawienie Quetzalcóatl pochodzi z cywilizacji Olmeków z rzeźbą w La Venta dziobowego węża z grzebieniem pierza flankowanym przez dwa ptaki Quetzal i pasmo nieba., Najwcześniejsze przedstawienie w Meksyku znajduje się w Teotihuacán, gdzie znajdują się przedstawienia pierzastych węży z III wieku n. e.i gdzie zbudowano sześciopoziomową piramidę ku czci Boga. Te przedstawienia Boga i te w późniejszym miejscu Cacaxtla zawierają Boga z deszczem i wodą, sugerując silne skojarzenie z tym pierwiastkiem. Bóg był często przedstawiany w architektonicznej dekoracji rzeźbiarskiej i pojawia się w innych miejscach, takich jak Xochicalco, ale rzadko z jakąkolwiek ludzką postacią przed późnym okresem Postklasycznym, wyjątkiem jest rzeźbiona palma z Veracruz.,

od 1200 roku n. e.Quetzalcóatl jest często reprezentowany w postaci ludzkiej i zwykle nosi muszelkę i stożkowy kapelusz (copilli). Może też mieć opaskę z kapeluszem trzymającą narzędzia ofiarne, kwiat, wachlarz z czarnych i żółtych piór oraz kolczyki z jadeitowych kółek lub spiralnych muszli (epcololli). Bóg często nosi również klejnot wiatru (Ehecailacozcatl), który jest przekrojem konchy noszonej jako Pektorał., Jako Ehecatl-Quetzalcóatl jest często czarny, nosi czerwoną maskę jak dziób kaczki i ma długie psie zęby. Jako Bóg kierunków kardynalnych Quetzalcóatl kojarzony był również z kolorami czarnym( północ), czerwonym (Wschód), niebieskim (południe) i białym (Zachód).

po podboju hiszpańskim skomplikowane mity otaczające Quetzalcóatl stały się jeszcze bardziej pokręcone, co nie pomogło w zamieszaniu historii Boga z historią legendarnego pierwszego władcy Tolteków z Tollan, Ce Acatl Topiltzin Quetzalcóactl, który przyjął imię Boga jako jeden z jego tytułów., Do dziś żyje legenda i symbolika Quetzalcóatl, który stał się latarnią meksykańskiej dumy narodowej i potężnym symbolem rdzennej tradycji.